नाग पंचमी – Nag panchami – A spiritual festival -23

नाग पंचमी – Nag panchami

नाग पंचमी हे हिंदू वर्गातील मुख्य उत्सवांपैकी एक पर्व आहे. नाग पंचमी श्रावण महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पंचमीला साजरा केला जातो. नाग पंचमीच्या दिवशी नागदेवतेची पूजा केली जाते, आणि त्यांना दूधाने अभिषेक करवण्याची परंपरा आहे. परंतु काही ज़ागी दुध पण पाजणयाची परंपरा आहे।

भारत देश हे एक शेती-मुख्य देश आहे. शेतीमध्ये विविध प्रकारच्या प्राण्या, कीटकांच्या, उंदीरयांच्या इ. अनेक नुकसान करू शकतात, त्यांची कमी करण्यासाठी सापांना माणसाची सहाय्य करण्याची परंपरा आहे, आणि आमच्या शेतकरीपक्ष्याची सुरक्षा करतात. यामुळे साप माणसाचे मित्र आहेत.

सापला दूध पाजणयाची परंपरा चुकीची आहे, कारण साप दूधाची पाचणी करू शकत नाही आणि त्यांची मृत्यूही होऊ शकते.

हिंदू शास्त्रे कुठल्याही ठिकाणी सापला दूध पाजणयाचे वर्णन नाही. हो, त्यांना दूधाने अभिषेक करण्याची संभावना आहे, आणि नाग पंचमीच्या दिवशी अष्ट नागदेवतेची पूजा केली जाते.

हिंदू प्राचीन ग्रंथांनुसार, नाग पंचमी ही एक पर्व आहे ज्याला श्रावण महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील पंचमीला साजरा केला जातो. ह्या वर्षी, ही तिथि 21 ऑगस्ट 2023 रोजी सोमवारी पडतात. ह्या दिवशी भारतातील मुख्य नाग मंदिरांमध्ये भाविक भक्त एकत्र होतात.

या प्रसंगी “नाग पंचमी – Nag panchami कथा” ही सांगतात. असे मानले जाते कि ह्या कथेच्या वगैर नाग पंचमीच्या पूजेचे संपूर्ण लाभ मिळवण्याची संभावना नाही.

नाग पंचमी – Nag panchami कथा

एक नगरात एक सेठ राहत होते. त्यांच्या सात पुत्रांच्या लग्नं झालेल्या होत्या. त्या पुत्रांपैकी सर्वात लहान पुत्राच्या पत्नीची बुद्धिमत्ता अतिशय प्रशस्त होती, परंतु तिला कोणता भाऊ नसल्याचं आहे. एक दिवस, सर्व सुणबाईघरातील सजावट साठी पिवळ्या धूळीच्या आवश्यकतेसाठी खेतात गेल्या. सर्वात मोठ्या सुणबाई नी धूळी उचलण्याच्या कुरपीने तिथला खोदत असताना, तेव्हा एक भयानक विषारी सर्प उभा होता.

इतर महत्वाचे माहिती साठी, आपण आमच्या आधिकृत वेबसाइट gyaanganga.in ला जा.

सर्पाच्या दृष्टीने मोठ्यासुणबाई भय लागलं. तिने खोदण्याच्या कुरपीने सर्पाची धाकी दिली. तेव्हा लहान सुणबाईने पाहिलं आणि तिला जीवन बचावण्यासाठी विनंती केली, आणि सर्पाला एका झाडाच्या खाली ठेवलं आणि त्याला म्हणालं, ‘तुम्ही कुठेही जाऊ नका, आम्ही परत येत आहोत.’ परंतु लहान सुणबाई कामात व्यस्त झाल्याने ती आपल्या वचनाची विसरली.

पुढील दिवसी, लहान सुणबाई सर्पाची आठवण आली. ती त्वरित तिथल्याकडे गेली, सर्प आता पूर्णपणे स्वस्थ होता. लहान सुणबाईने सर्पाला क्षमाप्राप्तीसाठी प्रार्थना केली. सर्प म्हणाला, ‘तुम्ही जेव्हा येथे येता नाही, तेव्हा मी तुमच्या झूठं बोलण्याच्या आरोपात तुम्हाला चावल असतं . सर्पाने लहान सुणबाईच्या जीवनातील प्रेमाचं साक्षात्कार केल्याने ती सर्पाची बहिण झाली.

काही दिवसांनीतरी, सर्प मनुष्यच्या आकारात बदलून लहान सुणबाई घरी आला आणि म्हणाला, ‘मी माझ्या बहिणीला ज्ञायला आला आहे.’ या पूर्वी त्याला कोणी ही पाहिला नसतं, त्यामुळे सर्प म्हणालं, ‘मी तुमच्या लहानसुणबाईचा भाऊ आहे.’ लहान सुणबाई ने सर्पाची ओळख केली आणि त्यांच्याशी आपल्या कुटुंबवालांसोबत सर्प घरी आला. सर्पने आपल्या बहिणीसाठी एक भव्य घर बांधलं आणि भाऊ बहिणीं त्या घरात राहू लागलं.

काही दिवसांनीतरी, लहान सुणबाईला आपल्या घराच्या आठवणी येत लागल्या. सर्पभाऊने आपल्या बहिणीला जाऊ दिल्याने. सर्पने मोठ्या धनाच्या आणि मणियांच्या हाराच्या तौलिके त्याला दिलं. त्या हाराचं प्रशंसा समुदायात फैललं. हे समाचार राणीकडून येऊन आलं आणि तिच्या शक्तीच्या सहाय्याने ती हार घेतल्याचा निर्णय घेतला.

रानीने त्या हाराची पाहणी केल्यावर, सर्पाच्या स्वरूपात रूपांतर होणारा दृश्य दिला. आपदाग्रस्त झाल्याने, रानीने त्या हाराची लाट तुरंत छोटी सुणबाई हातात दिली. या घटनेने छोटी सुणबाईच्या पतीला किंवा परिवाराला सांगायला आलं, त्यामुळे त्याच्याकडून कारण प्रश्न वाचला. तेव्हा छोटी सुणबाईने सत्यापन केलेली. त्याच्या पतीने सर्व घटनांच्या जाणीवपूर्वक माहिती मिळवल्याने, त्याच्याच्या श्रद्धाभक्तिने नाग देवतेचे सत्कार केले. त्यानंतर नागपंचमीच्या उत्सवाची परंपरा सुरू झाली.

या दिवशी, भक्तांनी किंवा घरांतर्गत नाग देवतेच्या मंदिरात एक प्रतीकात्मक मूर्तीच्या माध्यमातून पूजा केली जाते. त्याच्या दूधाने अभिषेक केला जातो. किंवा आपल्या घरातील नाग देवतेच्या प्रतीकात्मक मूर्तीची पूजा केली जाते. या पूजांतर्गत देखील, भगवान शिवशंकराच्या गल्यात नागराज लपविलेला दृश्य आपल्याला पाहिला जातो. आपण कित्येक मंदिरात मूर्तियोत तसेच दिलेल्या आहेत.

नाग अत्यंत विषयक जातीतील साप आहेत.

हिंदू धर्माचे वैशिस्ट

जग भरात हिंदू संस्कृतीची एखादी अनुपमता आहे, ज्यामध्ये मानवा पासून , पक्षी, वनस्पती, झाडे, जंगली हिंसक प्राणी यांसह संबंध बांधण्याचा प्रयत्न केला जातो.

हिंदू धर्मात गायचे पूजन, पक्ष्याच्या रूपात कोकिला व्रत, कोयल्याचे दर्शन आणि पूजन, वृक्षाच्या रूपात पीपल, वड आणि इतर वृक्षांचे पूजन होते.

नाग पंचमीच्या दिवशी काशीत विशेषत: मेला आयोजित होतो. अनुसरण करण्यात आलेल्या माहितींनुसार, नाग देवता तक्षक आणि गरुड़ यांच्या वादळामुळे तक्षक बालकाच्या रूपात काशीला आले होते, त्यामुळे तक्षकने गरुड़कडून डरून काशीत संस्कृत शिकण्यासाठी आले होते. परंतु गरुड़ ला माहित झाले आणि त्याने तक्षकावर हल्ला केला.

त्याच्या गुरुजींच्या सल्ल्याने, गरुड़ने, तक्षकला अभयदान केला. आता परंपरागतपणे काशीत नाग पंचमीच्या दिवशी नागाची पूजा केली जाते. त्याच्या जन्मकुंडलीत जर सर्पदोष आहे तर त्या व्यक्ती काशीत जाऊन सर्पदोष शांत करण्याच्या पूजेच्या आयोजनाची प्रक्रिया आहे.

अशा आणखी आकर्षक माहितीसाठी, आमच्या gyaanganga.in वेबसाइटला अनुसरण करा.

“नाग पंचमी” च्या दिवशी पूजा करण्याची विधि”

स्नान करून स्वच्छ वस्त्र घाला.

पूजेच्या दरम्यान सेंवई-तांदूळ आणि इतर प्रदार्थ बनवा. नागपंचमीच्या पूर्वी कितीकवी ठिकाणी खाण्याच्या वस्तूंचे तयारी करून ठेवले जाते.

त्यानंतर, गेरुनेभिंती वर नागदेव केली जाते. नागदेवांची प्रतिमांची आकृतियां त्यात दिली जातात.

कितीकवी ठिकाणावर नागदेव चिन्हांकन करण्यात येतात. घराच्या मुख्य दारावर दोन बाजूंनी हळद, चंदनाचा रंग, गोबराने पाच वनस्पतींचे नागदेव चिन्ह अंकित केले जातात.

नागाच्या कवड्यात सुपारीच्या तळे आच्छादन केली जाते. आणि दिवारवर तयारी केलेल्या नागदेवांना एक कटोरी दूध व आरतीसाठी नागदेवांची पूजा करा.

कथा करणे आणि त्यानंतर आरती करावी.”

कुश्तीच्या खेळाची आयोजनं

कुठल्या-कुठल्या स्थळावर नाग पंचमीच्या दिवशी गावात कुश्तीच्या खेळाची आयोजनं झालेली आहे आणि कितीतरी पहलवान ह्या प्रतिसादात सहभागी होतात. प्रथम तीन विजेत्यांना उपयुक्त पुरस्कार रक्कम देता जातो.

या प्रकारच्या आयोजनामुळे गावातल्या, कसबातल्या मुलांमध्ये खेळकूद भावना स्थापित होते. त्यांचे शारीरिक विकासही चांगले होते आणि ग्रामीणांचं मनोरंजन सातत्याने सुरू राहतं.

अशा आणखी आकर्षक माहितीसाठी, आमच्या gyaanganga.in वेबसाइटला भेट करा.

डिस्क्लेमर:

“या लेखातील सर्व माहिती ज्योतिष, पंचांग, धार्मिक ग्रंथांवर व ट्रेडिशन्सवर आधारित आहेत. आमच्या उद्दिष्टाने या माहितींनी प्रस्तुत केली आहे आणि आम्ही याचं जाणून आहे की आमच्याकडे हे एक माध्यम आहे. आम्ही आपल्याला सूचनेच्या रुपात दिलेली ही माहिती पाहताना सल्ले देतो की आपण ही माहिती केवळ सूचना स्वरूपात पाहा आणि त्यांच्यावर आधारित निर्णय घ्या.”