नई रोशनी – A best scheme by central goverment-23
नई रोशनी
नई रोशनी “नवीन रोशनी योजना” ही केंद्र सरकारची एक योजना आहे, ज्याने 2012-13 मध्ये भारत सरकारच्या अल्पसंख्यक कार्यमंत्रालयाने आपल्या महिला अल्पसंख्यक समुदायाच्या आर्थिक आणि सामाजिक स्थितीत सुधारण्याच्या उद्देश्याने सुरू केली होती. नवीन रोशनी योजनेचा उद्देश्य अल्पसंख्यक महिलांना ध्यानात ठेवून, त्यांच्या सामाजिक आणि आर्थिक स्थितीत सुधारण्याच्या दिशेने काम करण्याची आहे, आणि ही योजना 2023 मध्ये सक्रियपणे चालू आहे.
हा कार्यक्रम देशभरातील स्वयंसेवी संस्था, नागरी संस्था आणि सरकारी संस्थांच्या सहाय्याने संचालित होतो. त्यात महिलांच्या नेतृत्व, शिक्षण कार्यक्रम, आरोग्य आणि स्वच्छता, स्वच्छ भारत, आर्थिक साक्षरता, जीवन कौशल्ये, महिलांच्या कायदेशीर हक्क, डिजिटल साक्षरता आणि सामाजिक आणि वर्तणुकीतील बदलांसाठी समर्थन असे विविध प्रशिक्षण मॉड्यूल्स असल्याचा समावेश आहे.
नई रोशनीयोजनेचा उद्देश्य विशेषत: “अल्पसंख्यक” महिलांना प्रशिक्षण प्रदान करण्याचा आहे. ह्या वर्गातील महिलांनी मुख्यत: गरीबीच्या संघर्षामुळे आपल्या जीवनात संघटनारी समस्यांसाठी या योजनेच्या संवादांचा लाभ घेऊ शकतात.
इतर महत्वाचे माहिती साठी, आपण आमच्या आधिकृत वेबसाइट gyaanganga.in ला जा.
“या योजनेच्या शुभारंभाचा २०१२-१३ साली झाला होता, त्यातील Nai Roshni Scheme म्हणजे नवीन प्रकारची चमकदार योजना आहे, ज्याच्यामुळे अल्पसंख्यक महिलांचे सशक्तिकरण आणि नेतृत्व विकास केले जाते. या कार्यक्रमाच्या अंतर्गत, गैरसरकारी संगठन, सिव्हिल सोसायटी, आणि सरकारी संस्थांच्या सहाय्याने पूरे देशात अमलात आहे. Nai Roshni Scheme च्या उद्देश्यातून एकच गावात राहणार्या आपल्या समुदायातील अल्पसंख्यक महिलांच्या आपसी सशक्तिकरणाला प्रोत्साहित करणे आणि त्यांच्यामध्ये विश्वास घेण्यात मदतीला आहे.
अधिक माहितीसाठी नोंदवलेल्या नोंदणी प्रणालियांतर्गत, सरकारी व्यवस्थांच्या, बँकांच्या, आणि इतर संस्थांच्या स्तरावर सर्व माहितीचा, तंतू, आणि कौशल प्रदान करण्याचे साधन असणार आहे. या योजनेच्या माध्यमातून अल्पसंख्यक महिलांना कौशल आणि अवसरे प्रदान करून, त्यांच्या जीवनातील आणि त्यांच्या वास-वासण्यातील आणि उचित सुधारण्यातील उपाय सापडवायचे आहे.”
नई रोशनी Scheme अंतर्गतल्या कार्यक्रमांची सूची निम्नप्रमाणे आहे –
- नवीन रोशनी योजनेच्या तत्वांतर्गत, शैक्षणिक, आरोग्य आणि स्वच्छता, आर्थिक साक्षरता प्रशिक्षण, स्वच्छ भारत
- जीवन कौशल प्रशिक्षण, महिलांच्या कायद्याने हक्कांचा प्रशिक्षण
- डिजिटल साक्षरता, सामाजिक आणि आचारगत बदलाच्या समर्थनाचा प्रशिक्षण”
नई रोशनीयोजनेच्या अंतर्गतल्या कार्यक्रमांची यादी खालीलप्रमाणे आहे –
- नवीन रोशनी योजनेच्या अंतर्गत, शैक्षणिक, आरोग्य आणि स्वच्छता, आर्थिक साक्षरता प्रशिक्षण, स्वच्छ भारत
- जीवन कौशल प्रशिक्षण, महिलांच्या कायद्याने हक्कांचा प्रशिक्षण
- डिजिटल साक्षरता, सामाजिक आणि आचारगत बदलाच्या समर्थनाचा प्रशिक्षण”
नई रोशनी Scheme च्या लाभ:
- अल्पसंख्यक कार्यमंत्रालय याद्वारे 2023 मध्ये Nai Roshni Scheme सुरू केली जाईल.
- केंद्र सरकारने या योजनेच्या अंतर्गत देशाच्या सर्व अल्पसंख्यक महिलांना त्याचे लाभ दिले जाईल.
- या योजनेच्या अंतर्गत, देशाच्या अल्पसंख्यक महिलांना आर्थिक, सामाजिक सहाय्या मिळू शकेल.
- नई रोशनी Scheme च्या माध्यमातून भारताच्या अल्पसंख्यक महिलांच्या विकासाचा मार्ग सुरू किंवा सोडवा सकता.
- या योजनेच्या अंतर्गत, अल्पसंख्यक महिलांना आत्मनिर्भर बनविण्यात मदतीला जाईल आणि त्यांच्यासाठी नेतृत्व संशोधन करण्याची विविध प्रकारे प्रशिक्षण सुविधा दिली जाईल.
- केंद्र सरकारने या योजनेच्या अंतर्गत नेतृत्व विकासाच्या प्रशिक्षण कार्यक्रम चालविले जातील, ज्यामध्ये महिलांना ज्ञान, उपकरण आणि तंत्रज्ञान प्रदान केले जाईल.
- जीवन कौशल, आर्थिक हक्काची परवाह, आरोग्य आणि स्वच्छता, डिजिटल भारत असे किंवा इतर विविध क्रियाकलापांमध्ये आपले सहभाग घेतले जाईल.
- भारत सरकारने या स्कीमच्या अंतर्गत पात्र सर्व अल्पसंख्यक महिला उपायुक्त प्रशिक्षण संस्थानांच्या माध्यमातून प्रदान केला जाईल.”
नई रोशनी योजनेच्या विशेषतांमध्ये:
- योजनेच्या माध्यमातून प्रशिक्षण कार्यक्रमाच्या दिल्या जाणार्या महिलांची संख्या प्रत्येक बॅचमध्ये 25 महिलांपर्यंत राहील.
- प्रत्येक बॅचमध्ये 25 महिलांपैकी 10% महिलांनी 10 वी कक्षेतील परीक्षेत उत्तीर्ण असावं आवश्यक आहे.
- या कार्यक्रमाच्या अंतर्गत, प्रत्येक गावातील अधिकतम 5 महिलांची निवडणी केली जाईल.
- 2016-17 मध्ये या योजनेच्या अंतर्गत प्रदान केलेल्या प्रशिक्षणाची वित्ती आकडेचा आवंटन 1500 लाख रुपयांचा होता, आणि त्यातले लागणी केलेले थे ज्याची किंवा 1472 लाख रुपये होती.
- 2017-18 मध्ये, नवी रौशनी स्कीमच्या तत्वांतर दिलेल्या प्रशिक्षणाच्या लागणीसाठी 1700 लाख रुपयांचा बजट आवंटन केला गेला आणि त्यातले 1519 लाख रुपये खर्च केले
- 2018-19 मध्ये 17 लाख रुपयांचा बजट प्रशिक्षणाच्या हक्काच्या लागणीसाठी आवंटन केला आणि त्यातले 1383 लाख रुपये खर्च केले.
- 2019-20 मध्ये, बजट किंवा 1000 लाख रुपयांकिंवा वाढवून आवंटन केला गेला होता आणि 710 लाख रुपये खर्च केले
- 2020-21 मध्ये, 600 लाख रुपयांचा बजट प्रशिक्षणाच्या हक्काच्या लागणीसाठी आवंटन केला गेला आणि 600 लाख रुपये खर्च केले
- एकत्र, 2018-19 पासून 2020-21 पर्यंत नवी रौशनी स्कीमच्या तत्वांतर लागणीसाठी 26 कोटी रुपयाचा मंजूरी दिलेला होता.
- या वर्षांत, लगभग 1 लाख महिलांना प्रशिक्षण दिले गेले
“नवीन रौशनी योजनेच्या पात्रता मानदंड:
- योजनेच्या अंतर्गत, 18 ते 65 वर्षांच्या आयु सीमेतील अल्पसंख्यक समुदायातील महिलांना योजनेच्या अंतर्गत शामिल केले जाईल.
- महिला भारताच्या निवासी असावी.
- ती महिलांना योजनेचा लाभ मिळवू शकता ज्याच्या संबंध अप्ल्संख्यक समुदायास आहेत.
- संगठने पंजीकृत असावी. संगठनात कमीत कमी 3 मुख्य प्रशिक्षण कर्मचार्य असले आवश्यक आहे.”
नई रोशनी महत्वाचे कागदपत्र (Important Documents):
- आधार कार्ड
- 10वीं किंवा 12वीं कक्षेची मार्कशीट
- बँक खात्याची माहिती
- निवास प्रमाणपत्र
- पासपोर्ट साइज फोटो
- मोबाइल नंबर
- ईमेल आयडी”
नई रोशनी योजनेच्या प्रशिक्षणाच्या प्रकार:
गैर-निवासी नेतृत्व विकास प्रशिक्षण (Non-Residential Leadership Development Training):
- या प्रक्रियेत, गावात निवास करणार्या 25 अल्पसंख्यक महिलांला प्रशिक्षण दिले जाते.
- ही प्रशिक्षणे दिली जातात ज्यांनी किमान 10वीं क्लास पास केली आहे. प्रशिक्षणात एका बॅचमध्ये कुल 25 महिलांना शामिल केले जाते. आणि जर
- त्या बॅचमध्ये 10वीं क्लास पास महिलांची कमी असल्यास, तर त्या बॅचसाठी किमान 5वीं क्लास पास महिलांना छूट प्रदान केली जाईल.”
आवासीय नेतृत्व विकास प्रशिक्षण (Residential Leadership Development Training):
आवासीय नेतृत्व विकास प्रशिक्षण कार्यक्रमच्या माध्यमातून, 25 महिलांना प्रशिक्षण दिले जाईल.
या प्रशिक्षणाच्या कार्यक्रमात, सरकार द्वारा एका गावातून 5 किंवा अधिक महिलांना शामिल नसल्याच्या आधारावर प्रशिक्षण दिले जाईल
. आवासीय प्रशिक्षणात अल्पसंख्यक महिलांना प्रशिक्षणासाठी किमान 12वीं कक्षा पास असावी. आणि जर
महिलांनी इंटर पास नसल्याच्या आधारावर, तर 10वीं कक्षा पास महिलांना प्रशिक्षणासाठी निवड केला जाऊ शकतो.”
नई रोशनी प्रशिक्षण कार्यक्रम आणि मार्गदर्शन:
- आवासीय नेतृत्व विकास प्रशिक्षण (Residential Leadership Development Training) संचालनार्या संगठन किंवा NGO च्या व्यवस्थापनाची आवश्यकता आहे.
- निवडलेल्या NGO आणि संगठनाच्या कर्मचार्यांना नियमित अंतरालाने क्षेत्राच्या गावांमध्ये भ्रमण करायला हवा आहे.
- संगठन किंवा NGO ने योजनेसाठी पात्र अल्पसंख्यक महिलांसाठी आवासीय प्रशिक्षण प्रोग्रामस आयोजित करण्याची व्यवस्था करावी लागेल.
- संगठन किंवा NGO ने गावात प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करण्यासाठी उचित पहुंच, समर्पण, जनशक्ति आणि संसाधनांच्या साधनात देण्याची आवश्यकता आहे.
- सर्व निवडलेल्या NGO किंवा संगठन किंवा सुविधाकर्त्यांना संस्थानाच्या उपलब्धतेत हरवल्याची अवघडता नसावी.”
नई रोशनी अल्पसंख्याक महिलांना प्रशिक्षण दिले जाते
स्वच्छ भारत
शैक्षणिक सक्षमीकरण
पोषण आणि अन्न सुरक्षा
माहितीचा अधिकार
महिलांचे कायदेशीर हक्क
जीवनशैली
महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण
डिजिटल इंडिया
दैनंदिन कामातील अडचणींवर मात करण्याचे मार्गकायदेशीर माहिती
आरोग्य आणि स्वच्छता
महिला आणि मुलींवरील सामाजिक आणि घरगुती हिंसाचार प्रतिबंधक माहिती
अल्पसंख्याक महिलांच्या हितासाठी शासनाकडून देण्यात येणाऱ्या सुविधांची माहिती.
लिंग आणि महिला
कौशल्य विकास प्रशिक्षण
कौशल्य विकास प्रशिक्षण घेणार्या महिलांना त्यांच्या उत्पादनाची नोंदणी करण्याच्या प्रक्रियेबद्दल आणि shopclues.com, महिला ई-हाट इत्यादी ऑनलाइन मार्केटिंग प्लॅटफॉर्मवर स्वयंरोजगारासाठी ऑर्डर घेण्याची माहिती दिली जाईल.
नई रोशनी योजना ऑनलाइन नोंदणी (ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया)
जर तुम्ही या योजनेचे पात्रता निकष देखील पूर्ण केले, तर तुम्ही खाली दिलेल्या प्रक्रियेचे अनुसरण करून नवी रोशनी योजनेसाठी स्वतःची ऑनलाइन नोंदणी देखील करू शकाल –
सर्वप्रथम, नई रोशनी योजनेत आपली नोंदणी करण्यासाठी, तुम्हाला भारत सरकारच्या अल्पसंख्याक व्यवहार मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
या वेबसाइटला भेट देताच वेबसाइटचे होमपेज तुमच्यासमोर येईल.
होमपेजवर तुम्हाला तळाशी लॉगिन विभाग दिसेल, येथून तुम्हाला New User Registration या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
तुम्ही नवीन वापरकर्ता नोंदणीचा पर्याय निवडताच तुमच्यासमोर एक नवीन पेज उघडेल.
या पृष्ठावर, नोंदणी पृष्ठ आपल्या स्क्रीनवर उघडेल.
येथे तुम्हाला खालील माहिती भरावी लागेल –
संस्थेचे नाव
संस्थेचा पत्ता
राज्य नाव
जिल्ह्याचे आणि शहराचे नाव
पिन कोड क्रमांक
मोबाईल नंबर
फॅक्स क्रमांक
संस्था/सोसायट्यांचा प्रकार
नोंदणी क्रमांक
राज्य, शहर नोंदणी
नोंदणीची तारीख इ.
सर्व माहिती भरल्यानंतर सीईओचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी, वेबसाइट, युजर आयडी टाका जो तुम्हाला तयार करायचा आहे. पासवर्ड एंटर करा आणि कन्फर्म पासवर्ड पर्यायावर देखील टाका.
सर्व माहिती भरल्यानंतर, तुम्हाला जनरेट ओटीपी कोडवर क्लिक करावे लागेल आणि खाली दिलेल्या नोंदणी बटणावर क्लिक करावे लागेल.
आता तुमची नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण होईल.
नई रोशनी योजना पोर्टल लॉगिन प्रक्रिया
सर्वप्रथम तुम्हाला नई रोशनी योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
जर तुम्ही पोर्टलवर तुमची नोंदणी केली असेल, तर आता तुम्हाला वेबसाइटच्या मुख्य पृष्ठावर दिलेल्या लॉगिन विभागात जावे लागेल.
लॉगिन विभागात जा आणि तुमचे युजरनेम, पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड योग्यरित्या भरा.
सर्व काही भरल्यानंतर, तुम्हाला ‘लॉग इन’ बटणावर क्लिक करावे लागेल.
लॉगिन बटणावर क्लिक केल्यानंतर, तुम्ही नई रोशनी योजनेच्या पोर्टलवर लॉग इन कराल
नई रोशनी योजना काय आहे ?
नवी रोशनी योजना ही अल्पसंख्याक महिलांसाठी चालवली जाणारी योजना आहे. ज्या अंतर्गत महिलांना सर्व स्तरावर ज्ञान, उपकरणे आणि तंत्रज्ञान प्रदान केले जाते. याअंतर्गत महिलांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी विविध संस्थांकडून प्रशिक्षण दिले जाणार आहे.
पीएम नई रोशनीयोजनेचा उद्देश काय आहे ?
देशातील अल्पसंख्याक महिलांना ज्ञान, उपकरणे आणि तांत्रिक शिक्षण देणे हे नई रोशनी योजनेचे उद्दिष्ट आहे. याद्वारे महिलांचे जीवनमान सुधारता येईल.
नई रोशनी योजना कोणत्या वर्षी सुरू करण्यात आली ?
2013 मध्ये नवी रोशनी योजना सुरू करण्यात आली.
नई रोशनी योजना कोणत्या मंत्रालयामार्फत चालवली जाते ?
ही योजना भारत सरकारच्या अल्पसंख्याक व्यवहार मंत्रालयामार्फत देशातील अल्पसंख्याक महिलांच्या उत्थानासाठी चालवली जात आहे.