Dasara- “विजयाचा दिवस” वाईटावर चांगल्याचा विजय 24

Dasara विजयादशमी: विजयाचा सण

विजयादशमी, ज्याला दसरा Dasara म्हणूनही ओळखले जाते, हा भारतातील एक महत्त्वाचा आणि पवित्र सण आहे. हा सण अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दशमीला साजरा केला जातो. विजयादशमीचा अर्थच “विजयाचा दिवस” आहे, ज्याद्वारे चांगल्याचा वाईटावर झालेला विजय साजरा केला जातो. या सणाशी दोन प्रमुख पौराणिक कथा जोडलेल्या आहेत—

पहिली कथा रामायणातील आहे, जिथे प्रभु श्रीरामाने रावणाचा वध केला आणि सीतेचे अपहरण संपवले. दुसरी कथा देवी दुर्गेची आहे, जिने नऊ दिवसांच्या कठोर लढाईनंतर महिषासुर या दुष्ट दैत्याचा पराभव केला.

भारतभर, Dasara विजयादशमी विविध पद्धतीने साजरी केली जाते. उत्तर भारतात रावण दहन हा या सणाचा मुख्य विधी आहे, तर पश्चिम बंगालमध्ये दुर्गा पूजेनंतर देवीची मूर्ती विसर्जित केली जाते. कर्नाटकातील मैसूरमध्ये हा सण विशेष उत्साहाने साजरा केला जातो, जिथे शाही कुटुंबाचा सहभाग असतो.

महाराष्ट्रात सोने (आपट्याची पाने) वाटण्याची प्रथा आहे, जी समृद्धीचे प्रतीक मानली जाते.

Dasara विजयादशमी केवळ धार्मिक सण नसून, तो चांगुलपणाचा विजय, नव्या संकल्पांची सुरुवात, आणि समृद्धीचे प्रतीक मानला जातो. या दिवशी सत्य, धर्म, आणि नीतिमत्ता यांचा गौरव केला जातो, ज्यामुळे हा सण भारतीय समाजात विशेष महत्त्वाचा ठरतो.

Follow gyaanganga.in for more informational topic

विजयाची कथा

What is Dasara ? विजयादशमी म्हणजे काय?

विजयादशमी किंवा दसरा हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा सण आहे, जो अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दशमीला साजरा केला जातो. दसरा हा दोन महत्त्वाच्या धार्मिक घटनांशी संबंधित आहे. एक, भगवान रामाने रावणाचा वध करून बुराईवर विजय मिळवला, आणि दुसरं, देवी दुर्गाने महिषासुराचा पराभव करून दुष्ट शक्तींवर मात केली. म्हणूनच, विजयादशमी हा “विजयाचा दिवस” म्हणून ओळखला जातो.

Why is Vijayadashami Celebrated? विजयादशमी का साजरी केली जाते?

विजयादशमीचे महत्त्व दोन प्रमुख धार्मिक घटनांशी संबंधित आहे. पहिली घटना म्हणजे रामायणातील प्रभु श्रीरामाने लंकेत रावणाचा वध करून सीतेचे अपहरण संपवले. ही घटना रामाच्या धैर्य, नीतिमत्ता, आणि सत्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. दुसरी घटना दुर्गा सप्तशतीमध्ये वर्णिलेल्या देवी दुर्गाच्या महिषासुरावरच्या विजयाशी संबंधित आहे.

या दोन्ही घटनांमध्ये विजयादशमीला वाईटावर चांगल्याचा विजय दाखवला जातो.

In Which States is Dussehra Widely Celebrated?-दसरा कोणत्या राज्यांमध्ये साजरा केला जातो?

भारतामध्ये विजयादशमी मोठ्या प्रमाणात साजरी केली जाते, परंतु काही राज्यांमध्ये या सणाचे विशेष महत्त्व आहे.

1. उत्तर प्रदेश (Uttar Pradesh): येथे रामलीला मोठ्या प्रमाणात सादर केली जाते, ज्यात भगवान रामाचे जीवन, त्यांची लंका वध यात्रा, आणि रावणाचा वध यांचे दृश्य चित्रण केले जाते. खासकरून अयोध्या येथे हा सण विशेषतः मोठ्या प्रमाणात साजरा होतो.
2. पश्चिम बंगाल (West Bengal): येथे देवी दुर्गा पूजेचा शेवट विजयादशमीने केला जातो. “दुर्गा विसर्जन” या दिवशी मोठ्या जल्लोषाने केला जातो. लोक देवीची मूर्ती गंगा किंवा इतर जलाशयांमध्ये विसर्जित करतात.
3. कर्नाटक (Karnataka): मैसूरचा दसरा जगप्रसिद्ध आहे, जिथे शाही घराण्याने सुरू केलेला हा सण अजूनही भव्यतेने साजरा केला जातो. इथल्या ‘मैसूर पैलेस’मध्ये मोठे उत्सव होतात.
4. महाराष्ट्र (Maharashtra): येथे लोक आपापल्या घरांमध्ये सोने (आपट्याची पाने) वाटून सण साजरा करतात. लोक ‘शस्त्र पूजा’ देखील करतात, जिथे विविध साधनांचे पूजन केले जाते.
5. गुजरात (Gujarat): येथे गरबा आणि डांडिया हा नृत्याचा प्रकार दसऱ्याच्या आधीचे नऊ दिवस नवरात्रीत साजरे केले जातात, आणि शेवटच्या दिवशी विजयादशमी साजरी केली जाते.

Stories Related to Vijayadashami विजयादशमीशी संबंधित कथा

राम आणि रावणाची कथा (Story of Ram and Ravan)

विजयादशमीचा सण सर्वात प्रसिद्ध आहे रामायणातील रावण वधाशी संबंधित असलेल्या कथेसाठी. प्रभु श्रीरामाने आपल्या पतिव्रता सीतेच्या अपहरणानंतर, हनुमान आणि आपल्या लष्कराच्या मदतीने रावणाचा पराभव केला. हा विजय म्हणजे सत्य आणि धर्माच्या विजयाचे प्रतीक आहे. रामलीला हे नाटक उत्तर भारतात विशेषतः साजरे केले जाते.

Story of Durga and Mahishasura दुर्गा आणि महिषासुराची कथा

विजयादशमी दुर्गा पूजेच्या समाप्तीला देखील मोठ्या उत्साहाने साजरी केली जाते. दुर्गा सप्तशतीमध्ये वर्णिलेल्या कथा नुसार, देवी दुर्गाने 9 दिवसांच्या लढाईनंतर महिषासुर नावाच्या दैत्यावर विजय मिळवला होता. या घटनेला प्रतीक म्हणून दुर्गा विसर्जन करण्यात येते, ज्यात देवीची मूर्ती जलाशयात विसर्जित केली जाते.

Modern-Day Significance of Vijayadashami विजयादशमीचा आधुनिक काळातील प्रभाव

आजच्या काळात विजयादशमी हा फक्त धार्मिक सण नाही, तर सांस्कृतिक आणि सामाजिक उत्सवदेखील आहे. या दिवशी अनेक लोक आपल्यातील वाईट गुणांना त्याग करून नवी सुरुवात करण्याचा संकल्प करतात. व्यवसाय जगतात, शस्त्र पूजा किंवा औजारांची पूजा करण्याची प्रथा आहे, ज्यातून पुढील वर्षाच्या उत्तम उत्पन्नाची अपेक्षा केली जाते.

Different Forms of Dasara दसऱ्याचे विविध नावाने प्रचलित असणारे प्रकार

• उत्तर भारतात रामलीला आणि रावण दहन.
• पश्चिम बंगालमध्ये दुर्गा पूजा आणि विसर्जन.
• दक्षिण भारतात शस्त्र पूजा आणि देवीच्या विविध स्वरुपांची पूजा.

Rituals of Dasara दसरा साजरा करण्याचे विधी

1. रावण दहन (Ravana Dahan): रावणाच्या प्रतीकात्मक पुतळ्यांचे दहन हे सर्वात प्रमुख विधी आहे, ज्यातून वाईटावर चांगल्याचा विजय दाखवला जातो.
2. शस्त्र पूजा (Shastra Puja): या दिवशी लोक आपली शस्त्रे, साधने किंवा व्यवसायातील साधनांचे पूजन करतात.
3. सोनं वाटणे (Exchanging of Leaves): महाराष्ट्रात विशेषतः आपट्याच्या पानांचे “सोनं” म्हणून वाटप केले जाते, जे समृद्धीचे प्रतीक आहे.

Dasara हा केवळ धार्मिक सण नसून, सामाजिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्याही खूप महत्त्वाचा सण आहे. राम आणि दुर्गाच्या विजयाच्या कथा आपल्याला नेहमीच प्रेरणा देतात की कसे सत्य आणि नीतिमत्ता शेवटी विजय मिळवतात.